Lubelska Szkoła Filozoficzna

ks. prof. Mieczysław Albert Krąpiec – Mistrz Szkoły – o Lubelskiej Szkole Filozoficznej:

Budujemy naukowo-dydaktyczne podstawy tego, co można nazwać kulturą chrześcijańską. Chrześcijańska kultura formowała się bez mała od dwu tysięcy lat, w Polsce zaś od tysiąca lat, odpo­wiadając na fundamentalne problemy egzystencji człowieka. (…)

Jesteśmy jedynym ośrodkiem filozoficznym na świecie, który kontynuuje nurt tzw. filozofii klasycznej, nurt stary, bo wy­wodzący się od Sokratesa, Platona i Arystotelesa, poprzez średnio­wiecze i nowożytność sięgający czasów współczesnych (…). Nurt ten charakteryzuje się tzw. myśle­niem aporematycznym. Przedmiotowo stawiamy, podyktowane przez rzeczywistość, podstawowe problemy filozoficzne i dajemy rozwiązania, na jakie nas stać w obecnej sytuacji kulturowej. Nurt ten opiera się na języku naturalnym, języku podmiotowo-orzecznikowym, precyzowanym tylko w procesie uprawiania metafizyki.

Filozofia klasyczna rozwijana u nas opiera się dalej na studium historii filozofii. Nawołujemy do powrotu do źródeł, do klasyków filozofii i autentycznej wykładni ich myśli. Okazuje się, że naj­większe bogactwo myślowe znaleźć można w oryginalnych sfor­mułowaniach klasyków (…). Trzeba więc było (…) wrócić do źródeł starożytnych i średniowiecznych, a także porównawczo do innych wielkich filozofów jak Descartes, Kant i Hegel.

To (…) pierwszy, historyczny rys naszej filozofii. Drugi zaś – to uwzględnienie współczesnej metodologii nauk i opracowanie meto­dologii filozofii. Chodzi o to, by zdać sobie sprawę, w jaki sposób filozofujemy, dokonać epistemologicznej i metodologicznej refleksji nad filozofia. Dopracowanie się tu pewnych wyników mogło się dokonać znowu tylko dzięki analizowaniu wielkich teorii filozoficz­nych Platona, Arystotelesa, Tomasza z Akwinu, Kanta i innych. W ten sposób metodologia filozofii sprzęga się niejako z historią filozofii, między innymi z historią samej refleksji metodologicznej nad filozofią. Filozofia bytu stara się odpowiedzieć na odwieczne problemy filozoficzne. Problemy te zyskują nowe aspekty właśnie przez ich skonfrontowanie z oryginalnymi sformułowaniami po­jawiającymi się w historii filozofii. Z drugiej strony pogłębiamy swoją znajomość filozofii przez poddanie jej refleksji metodologicz­nej, przez zdanie sobie sprawy z tego, jak myślimy, dlaczego dobieramy takie czy inne typy rozumowań, jak dochodzimy do wyników i w jaki sposób te wyniki układają się w jeden system. Ale nie system rozumiany formalnie, matematycznie, lecz raczej pojęty jako zespół problemów i tez wyjaśniających w aspekcie bytu istnie­jącą realnie rzeczywistość.

Taka filozofia i takie uprawianie filozofii mają swój oryginalny profil i w tym może sensie można by było mówić o szkole filozo­ficznej – filozoficznej szkole lubelskiej. (…)

Uniwersytet nasz chce i będzie jak dawniej służyć społe­czeństwu, zwłaszcza człowiekowi wierzącemu. Jego zadaniem jest kontynuowanie, rozwijanie kultury chrześcijańskiej w jej dialogu ze współczesnym człowiekiem. Chcielibyśmy naszą pracę prowa­dzić w spokoju, bez perturbacji. Praca naukowa wymaga spokoju – inter arma silent musae. (…) Chcemy być środowiskiem aktywnym, zaczynem intelektualnym, chcemy przy­czyniać się także do rozwoju moralnego życia narodu, bowiem w tym zakresie największe są potrzeby narodu i dzisiejszego świata. Bez życia opartego o zasady moralne, Życia religijnego, intelektualne spekulacje nie spełnia zadań humanistycznych, a my chcemy być Uniwersytetem humanistycznym, dla człowieka, w tej mierze, w jakiej chrześcijańska postawa nas do tego zobowiązuje.

1. A. Krąpiec, Rozmowy o KUL, w: tenże, Człowiek – kultura – uniwersytet, Lublin 1982, s. 395-397