Skip to content
Menu
  • <
  • Lubelska Szkoła Filozoficzna
    • Mistrzowie Szkoły
    • Teksty Mistrzów
  • Kultura
  • Napisaliśmy
    • Agnieszka Lekka-Kowalik
    • Robert Ptaszek
    • Imelda Chłodna-Błach
    • Wojciech Daszkiewicz
    • Rafał Lizut
  • Cytaty
  • Media
  • Linki
  • Kontakt
Close Menu

Znaczenie Problematyki Personalistycznej K. Wojtyla

ZNACZENIE PROBLEMATYKI PERSONALISTYCZNEJ

 

Na początku tej książki umieszczone zostały jako motto następujące słowa: „Kościół, który z racji swego zadania i kompetencji w żaden sposób nie utożsamia się ze wspólnotą polityczną ani nie wiąże się z żadnym systemem politycznym, jest zarazem znakiem i zabezpieczeniem transcendentnego cha­rakteru osoby”. Autor widzi potrzebę wytłumaczenia nie tyle treści tych słów dla nich samych, ile motywu, jaki wpłynął na fakt ich umieszczenia na początku książki. Przytoczone zda­nie zostało wyjęte z dokumentu Soboru Watykańskiego II, mianowicie z konstytucji pastoralnej o Kościele w świecie współczesnym zaczynającej się od słów Gaudium et spes. Cy­tując to zdanie, autor pragnie nawiązać do okresu, w którym kształtowało się studium na temat osoby i czynu w jego fazie początkowej. Pragnie również nawiązać do tego szczególnego klimatu, jaki towa­rzyszył przemyśleniom zawartym w niniejszym studium. Był to klimat II Soboru Watykańskiego, a w szczególności owego zespołu, który na Soborze podjął pracę nad konstytucją o Ko­ściele w świecie współczesnym Autor miał szczęście uczestni­czyć w tej pracy. W pewnym okresie własne studium o osobie, czynie oraz wspomniany dokument Soboru powstawały rów­nocześnie.

Okoliczności tej nie zamierzamy w całej książce szczególnie eksponować, gdyż w zamierzeniu autora – jak o tym świadczą choćby przeprowadzone dotąd rozważania wstępne – studium na temat osoby i czynu ma posiadać charakter filozoficzny. Trudno jednakże pomijać tę okoliczność jego powstania. Po­dejmując pracę nad zagadnieniem osoby, autor zdaje sobie sprawę z tego, że to filozoficzne zagadnienie posiada równo­cześnie kapitalne znaczenie dla teologii. Poprzestajemy na stwierdzeniu tego – co w tej chwili jest jedynie właściwe i jedynie możliwe. Znaczenie problematyki personalistycznej w teologii – to zagadnienie olbrzymie. W studium niniejszym świadomie nie zamierzamy w żadnym miejscu przekroczyć progu tego zagadnienia. Może będzie można kiedyś i to uczy­nić po gruntownym przygotowaniu. W takim razie studium niniejsze może też służyć jako przygotowanie myśli do podję­cia problematyki personalistycznej na gruncie teologii. Przy­toczone na początku zdanie z dokumentu soborowego nie wskazuje jednak bynajmniej na podejmowa­nie problematyki personalistycznej na tym już gruncie.

Wskazuje ono natomiast na uniwersalistyczne znaczenie tej problematyki, na jego pierwszorzędną wagę dla każdego człowieka i dla całej stale rosnącej rodziny ludzkiej. Stała refleksja nad różnymi kierunkami rozwoju tej rodziny w aspekcie ilościowym, a równocześnie rozwoju kultury i cy­wilizacji – z wszystkimi tegoż rozwoju nierównościami i dramatami – rodzą żywą potrzebę uprawiania filozofii osoby. Trudno oprzeć się wrażeniu, iż wielość wysiłków poznawczych skierowanych poza człowieka dystansuje sumę wysiłków i osiągnięć skoncentrowanych na nim samym. Może to zresztą nie jest problem samych wysiłków i osiągnięć poznawczych, które przecież są bardzo liczne i coraz bardziej szczegółowe. Może to po prostu tylko człowiek wciąż oczekuje nowej wnikliwej analizy, a nade wszystko coraz to nowej syntezy, która nie jest łatwa. Odkrywca tylu tajników przyrody, sam musi być nieustannie odkrywany na nowo. Wciąż pozostając w jakiejś mierze „istotą nieznaną”, wciąż się domaga nowego i coraz dojrzalszego wyrazu tej istoty.

A prócz tego – ponieważ jest pierwszym, najbliższym i najczęstszym przedmiotem doświadczenia, jak to już stwier­dziliśmy powyżej – jest przez to samo też narażony na zezwyczajnienie. Grozi mu to, że stanie się dla siebie samego na­zbyt zwyczajny. I to niebezpieczeństwo trzeba przezwyciężać(…).

Zdaje się, że takie „zadziwienie” – które nie jest tym samym co podziw, choć ma w sobie także i coś z niego – stoi u początku także i tego studium. Zadziwienie jako fun­kcja umysłu staje się systemem pytań, staje się z kolei syste­mem odpowiedzi czy rozwiązań. Dzięki temu nie tylko rozwija się wątek myślenia o człowieku, ale także zostaje zaspokojona pewna potrzeba ludzkego bytowania. Człowiek nie może zagubić właściwego sobie miejsca wśród tego świata, który sam ukształtował – a takim jest świat kul­tury i cywilizacji: właśnie ów „świat współczesny”, nad którym z taką troską i z takim przejęciem pochylaliśmy się jako auto­rzy konstytucji Gaudium et spes.

Studium niniejsze nawiązuje też w pewnej mierze do opu­blikowanej przed siedmiu laty książki Miłość i odpowiedzial­ność. Książka ta została określona jako „studium etyczne”, czego już o tej nie zamierzamy powtórzyć z racji powyżej wyłożonych. Tym niemniej osoba i czyn tkwi korzeniami również i w tamtym studium. Ono także zrodziło potrzebę przyjrzenia się osobie jeszcze głębiej, spojrzenia na nią nie­jako dla niej samej, zweryfikowania tej rzeczywistości, jaką ona stanowi na gruncie jeszcze bardziej elementarnych a za­razem bardziej jeszcze uniwersalnych doświadczeń. Może być, że ta wizja osoby, do której pragniemy dojść w ramach ni­niejszego studium, na swój sposób raz jeszcze potwierdzi słuszność twierdzeń i zasad sformułowanych w studium ety­cznym pt. Miłość i odpowiedzialność. Jeśli to będzie skutkiem tej pracy, to w każdym razie skutkiem tylko ubocznym i do­datkowym. Nade wszystko bowiem dążymy tutaj do zrozumienia osoby ludzkiej dla niej samej. Chodzi o to, ażeby dotknąć rzeczywistości ludzkiej w punkcie najbardziej właściwym – w punkcie, na który wskazuje doświadczenie człowieka, i z którego człowiek nie może się wy­cofać bez poczucia, że siebie zagubił.

Za: K. Wojtyła, Osoba i czyn, Kraków 1969, s. 23-26

Related Posts

Uncategorized

Linki

1      Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe 1807 2      Polskie Towarzystwo Filozoficzne 2390 3      Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 1636 4      Powszechna Encyklopedia Filozofii 1838 5      Fudacja Deo et Patriae im M. A. Krąpca 2539 6      Historia Lubelskiej Szkoły Filozoficznej 1602 7      Academicon – ważny portal o nauce 1442 8      […]

Messori, Uncategorized

Vittorio Messori

Vittorio Messori O współczesnej kulturze „Prawdziwy” kulturalny człowiek (…) jeżeli już zainteresuje się maryjną problematyką, to raczej ze względu na etnologiczny wymiar zjawiska lub jego niezwykle ciekawy aspekt socjologiczny. Może też chcieć się dowiedzieć czegoś na temat pielgrzymek i przynależności społecznej ich uczestników, albo też odkrywać, skąd wzię­ły się pewne maryjne zwyczaje i inne związane […]

Uncategorized, Wyjatkowe-cytaty

Feliks Koneczny

Feliks Koneczny, O wielości cywilizacyj, Kraków 1935 -Z ciała i z duszy składa się człowiek i wszystko cokolwiek jest ludzkiego i co z człowiekiem pozostaje w jakimkolwiek związku; wszystko to posiada formę i treść, stronę zewnętrzną i wewnętrzną. Pełnia życia wymaga obydwóch, gdyż niedomaganie jednej z nich sprowadza wykolejenie całości. (s. 134) -Na wewnętrzną stronę […]

Ratzinger, Uncategorized

Joseph Ratzinger

Joseph Ratzinger o: Życiu: Wyperswadowano nam gruntownie pogodne życie, a współcześni twórcy filmów wydają się uważać za szczerość tylko pokazywanie człowieka jako małego i podłego. Ale obydwa są karykaturami życia. Życie nie jest tylko radością i zabawą, jest bólem, pokusą, zawodem, a jednak w tym wszystkim jest piękne, jeśli opiera się na miłości i gdy […]

Uncategorized, Wyjatkowe-cytaty

Chesterton

Dla idei Ilekroć napotykamy odmienne obyczaje, czy to dobre, czy złe, zazwyczaj popełniamy istotny błąd. Nie zastanawiamy się ani nie dbamy, z jakich religijnych wierzeń te obyczaje muszą wynikać. Wiele się dziś mówi o „szacunku” dla innych religii, ale rzeczywisty szacunek dla religii polega na tym, by traktować ją właśnie jak religię – to znaczy […]

Najnowsze wpisy

  • Linki
  • Vittorio Messori
  • Feliks Koneczny
  • Joseph Ratzinger
  • Chesterton

Najnowsze komentarze

    Archiwa

    • Luty 2017

    Kategorie

    • Agnieszka-Lekka-Kowalik
    • filozoficznaszkola
    • Imelda-Chlodna-Blach
    • kaminski
    • krapiec
    • Messori
    • mistrzowie
    • obecny-stan-kultury
    • Rafal-Lizut
    • Ratzinger
    • Robert-Ptaszek
    • Uncategorized
    • Wociech-Daszkiewicz
    • wojtyla
    • Wyjatkowe-cytaty
    • zdybicka

    Meta

    • Zaloguj się
    • Kanał wpisów
    • Kanał komentarzy
    • WordPress.org
    Back To Top
    Sapiencjokracja
    Copyright Rafał Lizut