Skip to content
Menu
  • <
  • Lubelska Szkoła Filozoficzna
    • Mistrzowie Szkoły
    • Teksty Mistrzów
  • Kultura
  • Napisaliśmy
    • Agnieszka Lekka-Kowalik
    • Robert Ptaszek
    • Imelda Chłodna-Błach
    • Wojciech Daszkiewicz
    • Rafał Lizut
  • Cytaty
  • Media
  • Linki
  • Kontakt
Close Menu

Czy Nowocześniejsze Znaczy Lepsze? Wpływ Rozwoju Technik Druku Na Przekazywane Treści

Rafał Lizut

Czy nowocześniejsze znaczy lepsze? Wpływ rozwoju technik druku na przekazywane treści.

W 1930 jeden z klasyków filozofii techniki, Lewis Mumford, krytykując w swej książce Technika a Cywilizacja historia rozwoju maszyny i jej wpływ na cywilizację (PWN Warszawa 1966) bezwarunkowy zachwyt nad osiągnięciami techniki twierdzi: „Z jednej strony mamy cudownie precyzyjny skomplikowany mechanizm – gigantyczną maszynę rotacyjną [maszynę drukarską], która drukuje sensacyjną gazetę, z drugiej strony – treść tej gazety, symbolicznie rejestrującą najbardziej prymitywne i elementarne stany emocjonalne, odczucia i szczątkową zaledwie umiejętność myślenia” (261). Siedemdziesiąt siedem lat później jego diagnoza jest aż nadto aktualna. Gazety obfitują w opisy afer, morderstw, kradzieży, nieszczęść i innych „newsów”. Oczywiście, wszystko to jest częścią życia społecznego, ale go nie konstytuuje. Życie wymaga natomiast posiadania właściwych postaw moralnych i podejmowania decyzji w różnych sytuacjach. I to ten aspekt powinien być przedmiotem najczęstszych analiz, bowiem nie ekscytacja nowinką techniczną ani oburzenie morderstwem czy korupcją zapewni nam poprawę sytuacji w kraju, ale powszechna świadomość rzeczy istotnych, poparta solidną analizą i dyskusją; a tego gazety unikają jak ognia, by rzekomo nie znudzić czytelnika. Społeczeństwo „karmi się” krzykliwymi artykułami, które ze względu na brak analizy należałoby nazwać właściwie ogłoszeniami, odzwyczajając się od analizy i rzetelnej dyskusji.

Zmiana formy przekazu wzmacnia to zjawisko. Nie ulega wątpliwości, że od czasu kiedy Mumford pisał swoją książkę, technika druku jest o wiele lepsza pod wszystkimi względami (jakość, ekonomiczność itd). W czasach Mumforda, nie było tanich technologii umożliwiających masowe drukowanie prasy zawierającej dużą ilość zdjęć. Obecnie większość gazet zawiera zdjęcia, jednocześnie nie zawierając prawie tekstu. Obrazki i zdjęcia są oczywistą drogą dla redaktorów i wydawców, którzy nie zamierzają umieszczać istotnych treści i analiz na łamach swoich produktów. Jako przykład można wskazać czasopisma poświęcone zdrowiu i urodzie. Ile razy można czytać o diecie marchewkowej lub przykładaniu torebek herbaty na zmęczone oczy? Opasłe czasopismo mogłaby w jednym numerze zamieścić wszystkie te rewelacje. Ze względu na ograniczoną liczbę gatunków warzyw i owoców w końcu wyczerpie się możliwość opracowywania „jedynych skutecznych diet”. Również opisy romansów gwiazd filmowych podane bez atrakcyjnej oprawy w postaci zdjęć mogłyby dość szybko wywołać u czytelnika objawy znudzenia. Odpowiedzią na problem z zapełnieniem łamów są właśnie obrazy. Obrazy pozwalają przedstawiać tę samą rzecz na nieskończoną ilość sposobów, dzięki czemu gazeta wydaje się być pełna nowości i tętnić życiem. Niestety, pojawiają się dwa negatywne skutki obcowania z takimi publikacjami. Po pierwsze, popularne twierdzenie głosi, iż „organ nieużywany zanika” – dotyczy to również umysłu, a zwłaszcza wyobraźni. Serwowana naszym oczom gotowa „papka” nie wymaga uruchamiania wyobraźni i myślenia abstrakcyjnego. Po drugie następuje „uśpienie” czujności wobec treści przekazywanych za pomocą – i w towarzystwie – obrazu. Razem z „kolorową papką” prześlizgują się do pamięci nieanalizowane treści, które później zaczynają być traktowane są jako tzw. „własne zdanie”.

Obrazy zajmują miejsce, które tradycyjnie zajmował tekst i ze względu na swą naturę narzucają rodzaj przekazywanych treści. W tekście można, bowiem opisywać zjawiska rozciągłe w czasie; obraz natomiast oddaje jedną chwilę. Z konieczności więc w jednym ujęciu musi być zawarta cała treść, którą ma przekazać obraz. Forma ta sprzyja tylko pewnym rodzajom treści. Nie sposób przedstawić za pomocą obrazu zawiłych i zmuszających do myślenia analiz, fundamentalnych pytań, czy argumentacji. Świetnie natomiast można przedstawić za pomocą obrazów wypadki, klęski żywiołowe, pożary itd. Wystarczy zrobić zdjęcie rozbitego samochodu albo przykrytych kocem zwłok i od razu wiadomo, co się stało. Założenie, że gazeta będzie zawierała dużo obrazów poniekąd z góry narzuca typ treści, których te gazety będą nośnikami.

Wdrażanie nowych technik druku umożliwiających umieszczanie zdjęć wymusza więc zmianę treści gazet z analitycznej na czysto informacyjną, co wpływa na czytelników, zmieniając ich potrzeby intelektualne. To zaś z kolei zmienia zapotrzebowanie adresatów gazet, co z kolei staje się „motorem” wprowadzania coraz większej ilości obrazów; a to wymusza opracowywanie bardziej nowoczesnych technik druku. Koło się zamyka. Tak działa maszyna spustoszenia intelektualnego napędzana latoroślami techniki. Na przykładzie technik druku widać, że bezkrytyczne zachłystywanie się nowinkami technicznymi – choć towarzyszy ono człowiekowi przez większość dziejów – nie wychodzi nam na dobre. Fakt, że możemy drukować gazety bardziej kolorowe, tańsze, w większym nakładzie i błyskawicznie po wydarzeniach nie zapewnia automatycznie, że są to gazety lepsze. Mumford pisze: „Urządzenie techniczne, potencjalne środki osiągnięcia racjonalnych, humanistycznych celów – przestają być błogosławieństwem, jeśli umożliwiają codzienne przekazywanie milionom ludzi głupich małomiasteczkowych plotek i opowieści o wyczynach zbirów.”(261). Obserwatorowi współczesnego świata mediów trudno się z twierdzeniem Mumforda nie zgodzić.

Related Posts

Uncategorized

Linki

1      Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe 1807 2      Polskie Towarzystwo Filozoficzne 2390 3      Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 1636 4      Powszechna Encyklopedia Filozofii 1838 5      Fudacja Deo et Patriae im M. A. Krąpca 2539 6      Historia Lubelskiej Szkoły Filozoficznej 1602 7      Academicon – ważny portal o nauce 1442 8      […]

Messori, Uncategorized

Vittorio Messori

Vittorio Messori O współczesnej kulturze „Prawdziwy” kulturalny człowiek (…) jeżeli już zainteresuje się maryjną problematyką, to raczej ze względu na etnologiczny wymiar zjawiska lub jego niezwykle ciekawy aspekt socjologiczny. Może też chcieć się dowiedzieć czegoś na temat pielgrzymek i przynależności społecznej ich uczestników, albo też odkrywać, skąd wzię­ły się pewne maryjne zwyczaje i inne związane […]

Uncategorized, Wyjatkowe-cytaty

Feliks Koneczny

Feliks Koneczny, O wielości cywilizacyj, Kraków 1935 -Z ciała i z duszy składa się człowiek i wszystko cokolwiek jest ludzkiego i co z człowiekiem pozostaje w jakimkolwiek związku; wszystko to posiada formę i treść, stronę zewnętrzną i wewnętrzną. Pełnia życia wymaga obydwóch, gdyż niedomaganie jednej z nich sprowadza wykolejenie całości. (s. 134) -Na wewnętrzną stronę […]

Ratzinger, Uncategorized

Joseph Ratzinger

Joseph Ratzinger o: Życiu: Wyperswadowano nam gruntownie pogodne życie, a współcześni twórcy filmów wydają się uważać za szczerość tylko pokazywanie człowieka jako małego i podłego. Ale obydwa są karykaturami życia. Życie nie jest tylko radością i zabawą, jest bólem, pokusą, zawodem, a jednak w tym wszystkim jest piękne, jeśli opiera się na miłości i gdy […]

Uncategorized, Wyjatkowe-cytaty

Chesterton

Dla idei Ilekroć napotykamy odmienne obyczaje, czy to dobre, czy złe, zazwyczaj popełniamy istotny błąd. Nie zastanawiamy się ani nie dbamy, z jakich religijnych wierzeń te obyczaje muszą wynikać. Wiele się dziś mówi o „szacunku” dla innych religii, ale rzeczywisty szacunek dla religii polega na tym, by traktować ją właśnie jak religię – to znaczy […]

Najnowsze wpisy

  • Linki
  • Vittorio Messori
  • Feliks Koneczny
  • Joseph Ratzinger
  • Chesterton

Najnowsze komentarze

    Archiwa

    • Luty 2017

    Kategorie

    • Agnieszka-Lekka-Kowalik
    • filozoficznaszkola
    • Imelda-Chlodna-Blach
    • kaminski
    • krapiec
    • Messori
    • mistrzowie
    • obecny-stan-kultury
    • Rafal-Lizut
    • Ratzinger
    • Robert-Ptaszek
    • Uncategorized
    • Wociech-Daszkiewicz
    • wojtyla
    • Wyjatkowe-cytaty
    • zdybicka

    Meta

    • Zaloguj się
    • Kanał wpisów
    • Kanał komentarzy
    • WordPress.org
    Back To Top
    Sapiencjokracja
    Copyright Rafał Lizut